نه اصلا ویندوز ندارم. یه دقیقه refind رو نصب کردم. اینجوری وضعیت شبیه ویندوز میشه. توی اون حالت ویندوز بهجای گراب لود میشد و توی این حالت، refind بهجای گراب لود میشه.
کامپیوترهایی که از uefi استفاده میکنند، یه بوتلودر خیلی ساده داخلشون هست که فقط فایلهای با پسوند efi. رو میتونند اجرا کنند. در اکثر مواقع توی خود تنظیمات uefi هستند. بعضی وقتا هم میشه جدا بهشون دسترسی داشت.
دستی گراب رو از طریق همون بوتلودر راهانداری کردم. بعد کامپیوتر بالا اومد، update-grub رو امتحان کردم. بعد کامپیوتر رو خاموش روشن کردم ولی باز هم refind لود میشد. دوباره مراحل بالا رو پیش رفتم ولی اینبار grub-install رو هم وارد کردم. ایندفعه درست شد.
قبل از اینکه grub-install رو وارد کنم، با efibootmgr اولویتهای بوت رو بررسی کردم. refind بالاتر از گراب بود. فکر کنم میشه با همون efibootmgr به همراه سوئیچ o- بشه این مشکل رو حل کرد بدون اینکه لازم باشه grub-install رو اجرا کرد.
بعد از اجرای دستور grub-install، دوباره دستور efibootmgr رو زدم اینبار دوتا entry مربوط به گراب بود، یکی بالاتر از refind قرار داشت که بهخاطر grub-install ساخته شده بود. یکی هم پایین refind که مربوط به قبل از نصب refind بود.
بعد که گراب رو به حالت قبل برگردوندم، refind و فایلها اون رو پاک کردم. با
efibootmgr -Bb <entry>
اون entry اضافه گراب و refind رو هم حذف کردم سیستم هم مثل قبل کار میکرد.
البته refind نتونست کرنل منو تشخیص بده که فکر کنم به این خاطر هست که من از zfs استفاده میکنم و refind نمیتونه پارتیشنهای zfs رو بخونه.