انویدیا و اپن سورس ؟

[سودو.]

جان ؟ https://www.omgubuntu.co.uk/2022/05/nvidia-unexpectedly-announces-open-source-gpu-kernel-modules

[جعفر فرقانلوژ]

چی بگم 
نمیدونستم لینچکس دندون داره 

[ɴɪᴍᴀ]

!!!!!!!!!!!

[mobin1387]

فوق العاده است! فوق العاده است! کی فکرشو می‌کرد انویدیا چنین تصمیمی بگیره! پشمااااامممم! من و توسعه دهندگان nouveau یک دهه است که منتظر همچین حرکتی هستیم
(روزمو با این خبر ساختی!)

فکر می‌کنم بهتر باشه یک توضیح دربارش بدم.
اول این پایگاه خبری خیلی مفصل تر دربارش صحبت کرده: https://www.phoronix.com/scan.php?page=article&item=nvidia-open-kernel&num=1

خودمم چیزهایی فهمیدم رو توضیح میدم:
هیچ کس انتظار نداشت اما انویدیا انجامش داد! انویدیا یکسری ماژول کرنل برای پشتیبانی از کارت گرافیک های Turing (شامل GTX 16 و RTX 20) و جدیدتر منتشر کرد. این ماژول درحال حاضر در مرحله آلفا است اما انویدیا می‌گه که سعی می‌کنن از نظر کیفی با راه انداز انحصاریشون برابر باشه!
البته درحال حاضر این ماژول ها، تنها با یکسری از نسخه های راه انداز های انحصاری انویدیا سازگاره اما به زودی می‌تونیم استفاده از اینو در nouveau شاهد باشیم.
این قسمتی که منتشر شده فقط قسمت مربوط کرنل هستش و هنوز انویدیا ابزار های سمت کاربر رو آزاد نکرده (ولی بعدا میشه از طریق nouveau براش راه انداز های سمت کاربر OpenGL و... ساخت!) به همین دلیل هست که فعلا تا زمان پایدار شدن API/ABI این ماژول ها، فقط با یکسری از نسخه های خاص راه انداز انویدیا سازگاره.
راستی مجوز این ماژول ها Dual License MIT/GPLv2 هست. این یعنی می‌تونه بعدا مستقیما وارد کرنل بشه ویا به راحتی در پروژه Mesa/nouveau ازش استفاده بشه.

یعنی واقعا میشه که روزی برسه که بگیم: «nouveau می‌تونه با راه انداز انحصاری انویدیا رقابت کنه و حتی شکستش بده» یعنی میشه؟ 

برای اطلاعات بیشتر به همون پایگاه خبری که اول ذکر کردم مراجعه کنید.

[سودو.]

روزمو با این خبر ساختی!

فدات ! خودمونم خیلی خوشحال شدیم !
ضمنا ممنون بابت توضیحات !
( خوشحال تر میشیم اگه به گروه ماتریکسمون هم بپیوند دور هم باشیم : )

[mobin1387]

یکی از پرونده های این پروژه که توجه خودش رو به من جلب کرده، پرونده gsp.bin هست.
این پرونده یک پرونده دودویی شامل انبوهی از ثابت افزار ها برای کار های خاص هست
یکی پرسیده که آیا می‌‌شه این پرونده رو دوباره طبق MIT منتشر کرد که اینطور پاسخ داده شد: (پیوند GitHub: https://github.com/NVIDIA/open-gpu-kernel-modules/issues/62)

Hi stalkerg. Yes, this is an important question. gsp.bin contained in the driver .run file is governed by the license in the driver. run file (the file LICENSE in the top level directory when you extract the .run file).

I'm not a lawyer, but I think this section specifically allows redistribution of gsp.bin:

کد: [انتخاب]

2.1.2  Linux/FreeBSD Exception.  Notwithstanding the foregoing terms
of Section 2.1.1, SOFTWARE designed exclusively for use on the Linux or
FreeBSD operating systems, or other operating systems derived from the
source code to these operating systems, may be copied and redistributed,
provided that the binary files thereof are not modified in any way
(except for unzipping of compressed files).
Certainly the intent is to allow gsp.bin to be redistributed.

That said, we hope to gsp.bin can ultimately be used by Nouveau, independently of the rest of the NVIDIA driver stack. We'll need to work with NVIDIA's lawyers to update this license file to allow that. There is a clause in section 2.1.3 that may technically prohibit that today:

کد: [انتخاب]

No Separation of Components.  The SOFTWARE is licensed as a
single product.  Its component parts may not be separated for use
on more than one computer, nor otherwise used separately from the
other parts.
Does this answer your question? Were you specifically interested solely in redistribution? Or redistribution separately from the rest of the NVIDIA driver?

معلوم نیست دقیقا چه اتفاقی ممکن هست که بیفته، من دوتا حالت در ذهنم دارم:
۱- این پرونده در nouveau DRM که داریم استفاده بشه و بتونیم بسیاری از مسائل رو حل کنیم
۲- کل nouveau Gallium3D روی این ماژول های جدید بنا بشه
نکته: nouveau DRM Kernel Driver با nouveau Gallium3D متفاوته. اولی راه انداز سمت کرنل و دومی راه انداز سمت کاربره!
من ترجیحم روی مورد اوله چون بدون کار زیاد پیشرفتی عظیمی رو رقم می‌زنه. باید ببینیم انویدیا چه می‌کنه

[mobin1387]

فدات ! خودمونم خیلی خوشحال شدیم !
ضمنا ممنون بابت توضیحات !
( خوشحال تر میشیم اگه به گروه ماتریکسمون هم بپیوند دور هم باشیم : )

بعدا میام ان‌شا‌الله

[جعفر فرقانلوژ]

یکم بو داره 
ان ویدیا ؟ اپس سورس ؟
چه خبره ؟ سرشون به کدوم سنگی خورده؟ انودیا رو کسی خریده یا مدیر عامل عوض کرده ؟ 

[سودو.]

یکم بو داره 
ان ویدیا ؟ اپس سورس ؟
چه خبره ؟ سرشون به کدوم سنگی خورده؟ انودیا رو کسی خریده یا مدیر عامل عوض کرده ؟ 

آینده نگر شدن ! بالاخره باید با دنیا هماهنگ شد ! دنیا هم که داره میره به سمت حریم خصوصی و آزادی ! آروم آروم !

[دانیال بهزادی]

چه خبره ؟ سرشون به کدوم سنگی خورده؟ انودیا رو کسی خریده یا مدیر عامل عوض کرده ؟ 

عملاً بدون این کار نمی‌تونست در حوزه‌های جدید پیشرو باشه.

[جعفر فرقانلوژ]

چه خبره ؟ سرشون به کدوم سنگی خورده؟ انودیا رو کسی خریده یا مدیر عامل عوض کرده ؟ 

عملاً بدون این کار نمی‌تونست در حوزه‌های جدید پیشرو باشه.

امیدوارم که این طور باشه 

[ABOLDOM]

حالا ما از انویدیا مدتی خلاص شدیم میخواد آزاد بشه اگه خوب پیش بره ارزش خرید داره گرافیک انویدیا؟

[دانیال بهزادی]

الآن خیلی زوده برای نظر دادن. حداقل دو سال زمان می‌بره تا این پیمانه‌های کرنل، تبدیل به راه‌انداز قابل ادغام در لینوکس بشن. تازه اون موقع هم مشکل ثابت‌افزارها همچنان پابرجاست!

[Dragon-]

البته هنوز هم زیاد آزاد نیست. درایور‌ها آزاد هستند ولی به firmware انحصاری gsp.bin نیاز دارند تا بتونند کار کنند.
قسمت زیادی از کار‌های اصلی که درایور‌های انحصاری انجام میدادند الان توسط این firmware انجام میشه.
در اصل نحوه کار پردازنده گرافیکی هنوز مشخص نیست و در انحصار انویدیا قرار داره.

اون firmware روی یه چیپ کوچک به اسم gsp (gpu system processor) قرار می‌گیره تا کار‌ها رو انجام بده.
این چیپ از گرافیک‌هایی که بر اساس معماری تورینگ ساخته شدند، اضافه شده. به خاطر همین این درایور‌های آزاد فقط از سری 16 و بالاتر پشتیبانی می‌کنند. مثلا  rtx1650 یا rtx2080یا rtx3070 یا بقیه گرافیک‌هایی که بر اساس معماری تورینگ و بالاتر ساخته شدند.

سری 10 و قبل‌تر مثل gtx1060 یا gtx1080ti یا gtx970 توسط این درایور‌ها پشتیبانی نمیشن و انویدیا گفته از همون درایور‌های انحصاری استفاده کنند.
اونهایی هم که دیگه  توسط درایور‌های انحصاری پشتیبانی نمیشن، وضعیتشون تغییری نمی‌کنه، همچنان باید با nouveau سر کنند.

انویدیا گفته در کوتاه مدت هم این درایور‌های آزاد منتشر میشن و هم درایور‌های انحصاری برای گرافیک‌های قدیمی.
در طولانی مدت درایور‌های انحصاری فقط تا پایان پشتیبانی گرافیک‌های مبتنی بر معماری پاسکال منتشر میشن و بعد از اون، فقط درایور‌های آزاد توسعه پیدا می‌کنند.

این درایور‌های آزاد بیشتر یه رابط بین اون gsp.bin هستند تا درایور واقعی.
کتابخانه‌های سمت کاربر هم هنوز انحصاری هستند، انویدیا تصمیمی برای آزاد کردن اونها نداره. اون gsp.bin هم همینطور.

درسته که درایور‌ها آزاد هستند ولی یه جوری هنوز اون انحصارطلبی انویدیا دیده میشه.
نسخه بندی اون هم اصلا گفتن نداره. همه چیز رو یهو با یه commit توی git اضافه می‌کنند و نسخه جدید می‌دهند بیرون. 

[mobin1387]

الآن خیلی زوده برای نظر دادن. حداقل دو سال زمان می‌بره تا این پیمانه‌های کرنل، تبدیل به راه‌انداز قابل ادغام در لینوکس بشن. تازه اون موقع هم مشکل ثابت‌افزارها همچنان پابرجاست!

البته هنوز هم زیاد آزاد نیست. درایور‌ها آزاد هستند ولی به firmware انحصاری gsp.bin نیاز دارند تا بتونند کار کنند.
قسمت زیادی از کار‌های اصلی که درایور‌های انحصاری انجام میدادند الان توسط این firmware انجام میشه.
در اصل نحوه کار پردازنده گرافیکی هنوز مشخص نیست و در انحصار انویدیا قرار داره.

اون firmware روی یه چیپ کوچک به اسم gsp (gpu system processor) قرار می‌گیره تا کار‌ها رو انجام بده.

به شخصه نمی‌تونم زیاد به این مسئله خرده بگیرم. چون ‌AMD کاری کرده AMDGPU بدون سفت افزار های انحصاری به کل کار نکنه، اینتل هم از نسل ششم پردازنده هاش همچین رویه ای رو در پیش گرفته. می‌دونم اونا بخش عظیمی از راه اندازاشون آزاده و سفت افزار های انحصاری شون فوق العاده کوچیکن اما همچنان فوق العاده حیاتی هستند.

این درایور‌های آزاد بیشتر یه رابط بین اون gsp.bin هستند تا درایور واقعی.
کتابخانه‌های سمت کاربر هم هنوز انحصاری هستند، انویدیا تصمیمی برای آزاد کردن اونها نداره. اون gsp.bin هم همینطور.

البته در آینده نزدیک شاهد یک راه انداز سمت کاربر آزاد برای این ماژول ها هستیم (اطلاعات بیشتر: https://gitlab.freedesktop.org/mesa/drm/-/merge_requests/238 یکی درحال نوشتن یک کتابخونه است تا بشه از طریق libdrm از این ماژول‌ها استفاده کرد.)

کلا این وضعیتی که الآن به وجود اومده حداقل بهتر از اینه که کل راه انداز، انحصاری باشه.