چندبار دوستان سوال پرسیده بودند در مورد نصب آرچ. از اونجا که به نظر من آرچ آخرین توزیعی هست که نصب خواهید کرد (چیزی که معمولن برای جنتو بیان میشه و به نظر من در مورد آرچ بیشتر صادقه) در اینجا روش نصب رو بیان میکنیم به همراه توضیح کارهایی رو که انجام میدیم. در حقیقت نصب آرچ بدون اینکه بفهمید دارید چیکار میکنید باعث پیچیدگی میشه. از طرف دیگه نصب آرچ با فهمیدن گامهایی که انجام میدید باعث میشه که اطلاعات شما از پشتپرده گنولینوکس بیشتر بشه و بتونید در مواجهه با مشکلات خودکفاتر بشید. مسلمن این پست به مرور تکمیل میشه. تنها فرض بر اینه که بلدید چطوری دیسک سخت خودتون رو پارتیشنبندی کنید. در این راهنما فرض میشه که شما پارتیشنی نخستین (primary partition)(برای احتیاط حداقل ۲۰ گیگابایت) با فرمت ext4 در sdax دارید که قراره آرچ روی اون نصب بشه.
۱- ابتدا فایل ایزو رو از این نشانی
بارگیری کنید. این فایل رو میتونید به روی سیدی بسوزونید و یا روی فلش بریزید. روش ریختن این فایل روی حافظه فلش با فرمان زیر است:
# dd bs=4M if=/path/to/archlinux.iso of=/dev/sdz
*****: توجه-توجه: این دستور خیلی خطرناکه. اسم درست درایو فلش رو پیدا کنید (مثلن با lsblk). در این فرمان توجه داشته باشید که sdz رو درست بنویسید (مثلن sdb و نه sdb1).
۲- با فلش کامپیوتر رو راهبیندازید و بسته به گونه سیپییو یکی از نسخههای ۶۴ بیت (x86_64) و یا ۳۲ بیت (i686) را اجرا کنید. اگر سیستم شما ۶۴ بیت است توصیه اکید این است که نسخه ۶۴ بیت نصب کنید.
۳- حال باید به اینترنت وصل بشید چون سیدی آرچ تنها یک راهانداز است و بعد از راهاندازی نیاز دارد که بستهها رو از اینترنت بارگیری کنه. اگر با سیم اینترنت به کامپیوتر وصل باشد به احتمال زیاد به اینترنت وصل هستید. برای بررسی اینکه آیا به اینترنت وصل هستید یا نه از دستور
root@archiso ~ # ping -c 3 www.google.com
استفاده کنید. اگر وصل نبودید دستور زیر را به کار ببرید و دوباره دستور بالا رو بررسی کنید
root@archiso ~ # dhcpcd
در این صورت باید به اینترنت وصل بشید. برای اینترنت بیسیم از فرمان زیر استفاده کنید
wifi-menu
۴- حال باید پارتیشن sdax رو به عنوان ریشه سوار کنید. اسکریپت نصب، آرچ رو روی پوشه /mnt نصب میکنه (به عنوان ریشه) و بنابراین شما باید پارتیشن ریشه بر روی این پوشه سوار کنید. این کار با دستور زیر انجام میشه
root@archiso ~ # mount /dev/sdax /mnt
در این مرحله میتونید پارتیشن swap رو با فرمان زیر پویا کنید
root@archiso ~ # swapon /dev/sday
اختیاری: اگر تمایل دارید میتونید پارتیشنهایی رو به عنوان خانه ... در همین مرحله سوار کنید، مثلن
root@archiso ~ # mount /dev/sdaz /mnt/home
فقط باید توجه داشته باشید که از قبل باید پارتیشن sdaz رو ایجاد کرده باشید و به شکل (مثلن) ext4 فرمت کرده باشید.
۵- حال وقت این است که بستههای پایه (base) و بستههای مورد نیاز ساخت و کامپایل (base-devel) رو نصب کنید
root@archiso ~ # pacstrap -i /mnt base base-devel
در اینجا با توجه به سیستم شما (۳۲ بیت یا ۶۴) بستههای مورد نیاز از اینترنت بارگیری میشوند و در پایان نصب میشوند.
۶- در اینجا باید به سیستم بفهمانید که چه پارتیشنهایی حاوی شاخههای مختلف ریشه است. این کار توسط فایل /etc/fstab انجام میشه که بعدا بهتره در مورد این فایل بیشتر بدانید. فعلن از اسکریپت genfstab استفاده کنید به شکل زیر
root@archiso ~ # genfstab -U -p /mnt | sed 's/rw,relatime,data=ordered/defaults,relatime/' >> /mnt/etc/fstab
توضیح این دستور: فعلن بخش (| sed 's/rw,relatime,data=ordered/defaults,relatime/') را در نظر نگیریم. علامت (<) و (<<) به ترتیب خروجی یک دستور رو در bash را در/به پرونده مقصد --/باز مینویسد.
<: بازنویسی (یعنی پاک کردن محتویات قبلی پرونده)
<<: افزودن (یعنی بدون پاک کردن محتویات قبلی)
۷- حال وقت اونه که به سیستم نصب شده chroot کنیم. chroot مخفف change root است و به این معنی است که وقتی در یک سیستم قرار دارید (سیستم میزبان)، ریشه را عوض کنید و به سیستم مهمان وارد شوید. الان سیستم لایو سیدی سیستم میزبان است و سیستم جدید نصب شده سیستم میهمان است. با کمک اسکریپت arch-chroot به سیستم میهمان تغییر ریشه بدید:
root@archiso ~# arch-chroot /mnt
۸- نخستین کار پیکربندیهای بومی است که در پرونده /etc/locale.gen قرار دارد. این پرونده رو باز کنید و دو پیکربندی بومی انگلیسی آمریکایی و فارسی رو از حالت توضیح خارج کنید (# اول اونها رو پاک کنید):
# nano /etc/locale.gen
-----------------------------
en_US.UTF-8 UTF-8
fa_IR UTF-8
و سپس پیکربندیهای بومی رو بسازید:
# locale-gen
برای اینکه انگلیسی آمریکایی پیشفرض سیستم باشد باید پرونده /etc/locale.conf رو به شکل زیر بسازید:
# echo LANG=en_US.UTF-8 > /etc/locale.conf
#export LANG=en_US.UTF-8
در مورد دستور echo: این دستور هر آرگومانی را که بگیرد (در اینجا آرگومان = LANG=en_US.UTF-8) همان را برمیگرداند. ولی چون از < استفاده کردهایم، خروجی را به جای اینکه در صفحه نمایش دهد در پرونده /etc/locale.conf ذخیره میکند.
۹- حال باید زمان نرمافزار سیستم رو پیکربندی کنید:
ln -s /usr/share/zoneinfo/Asia/Tehran /etc/localtime
۱۰- حال ساعت سختافزار سیستم رو به ساعت گرینویچ پیکربندی میکنیم (برعکس ویندوز که ساعت محلی قرار میدهد):
# hwclock --systohc --utc
۱۱- اگر hostname دارید در اینجا باید اون رو پیکربندی کنیم:
# echo myhostname > /etc/hostname
۱۲- برنامه نصب نرمافزار در آرچ pacman (مخفف package manager) است. اگر سیستم ۶۴ بیت نصب کردهاید بهتر است multilib رو پویا کنید (برای اجرای برنامههایی که صرفا ۳۲ بیت ارائه میشوند مثل اسکایپ).
# nano /etc/pacman.conf
و بعد خطهای زیر رو پویا کنید (# رو از اول اونها حذف کنید)
[multilib]
SigLevel = PackageRequired
Include = /etc/pacman.d/mirrorlist
و سپس پیکربندی جدید رو به پکمن بشناسونید:
# pacman -Sy
در مورد پکمن به صورت گسترده در پستهای بعدی توضیح خواهم داد.
۱۳- حال نوبت قرار دادن گذرواژه ریشه است:
# passwd
۱۴- حال افزودن کاربرها به همراه گذرواژهٔ آنها:
# useradd -m -g users -G wheel -s /bin/bash your-user-name
# passwd your-user-name
۱۵- حال نصب و پیکربندی گراب (-S برای نصب به کار میرود):
# pacman -S grub-bios os-prober
# grub-install --target=i386-pc --recheck /dev/sda
# cp /usr/share/locale/en\@quot/LC_MESSAGES/grub.mo /boot/grub/locale/en.mo
# grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg
به صورت ساده گراب به این صورت عمل میکنه: جایی بسیار محدود و کوچیک در ابتدای دیسک سخت (sda) وجود داره که وقتی کامپیوتر بوت میشه، توسط برنامه ناظر خونده میشه که تنها «مکان» سیستم عامل مشخص میشه. مکان سیستم عامل الان sdax است. و بنابراین سیستم بعد از روشن شدن مستقیم به سراغ sdax میرود و به خصوص پروندهٔ /boot/grub/grub.cfg که اطلاعات تمام سیستمهای موجود در کامپیوتر است. با دستور grub-mkconfig در آخرین خط دستورهای بالا، گراب به طور خودکار تمام سیستمهای کامپیوتر رو شناسایی میکنه و در پرونده /boot/grub/grub.cfg ذخیره میکنه. بعدها اگر هر سیستم دیگری نصب کردید، گراب رو دیگه نصب نکنید و تنها بیایید از داخل این سیستم آرچ، دستور (grub-mkconfig -o /boot/grub/grub.cfg) رو اجرا کنید تا سیستمهای جدید رو هم بشناسه.
۱۶- gksu و sudo:
# pacman -S sudo
و بعد باید به کاربران گروه wheel اجازه استفاده از sudo رو بدید (کاربر شما هم در گروه wheel قرار داره که در مرحله ۱۴ انجام شد). به پرونده sudoers بروید و خط (%wheel ALL=(ALL) ALL) رو پویا کنید (با پاک کردن # از اول اون)
VISUAL="nano" visudo
-------------------------
%wheel ALL=(ALL) ALL
----------------------------------------------
۱۷- صدا
pacman -S alsa-plugins alsa-utils alsa-oss
کدکها:
# pacman -S gstreamer0.10 gstreamer0.10-bad gstreamer0.10-bad-plugins gstreamer0.10-base gstreamer0.10-base-plugins gstreamer0.10-ffmpeg gstreamer0.10-good gstreamer0.10-ugly gstreamer0.10-ugly-plugins
مرحلههای اختیاری برای نصب سیستم گرافیکی
آ)X همان سیستم گرافیکی است که نصب میشود و بعد نرمافزارهای گرافیکی (که مهمترین آنها همان دسکتاپها هستند، یعنی gnome, KDE, xfce, lxde ,...) اجرا میشوند
# pacman xorg-server xorg-xinit xorg-server-utils
ب) حال باید درایور کارت گرافیک رو نصب کنید. نام بسته مورد نیاز رو از زیر پیدا کنید:
AMD : xf86-video-ati
Intel: xf86-video-intel
Nvidia open source: xf86-video-nouveau
Nvidia Proprietary: nvidia
SiS: xf86-video-sis and xf86-video-sisimedia and xf86-video-sisusb
و به صورت زیر اون رو نصب کنید (مثلن برای AMD series 4xxx):
# pacman -S xf86-video-ati
و برای امکانات سه بعدی:
# pacman -S mesa
پ) اگر لپتاپ دارید باید تاچپد رو نصب کنید
# pacman -S xf86-input-synaptics
ت) اختیاری:
# pacman -S xorg-twm xorg-xclock xterm
----------------------------------
نصب xfce
آ) نصب xfce4
# pacman -S xfce4
ب) هنگام اجرای دستور startx، پرونده .xinitrc اجرا میشه که باید یک نسخه از این پرونده رو توی خانه داشته باشید:
# cp /etc/skel/.xinitrc /home/your-user-name/.xinitrc
#chown your-user-name /home/your-user-name/.xinitrc
حال خط exec startxfce4 رو در پرونده .xinitrc پویا کنید
# nano /home/your-user-name/.xinitrc
---------------------
exec startxfce4
ج) حال networkmanager:
# pacman -S networkmanager network-manager-applet networkmanager-pptp
و بعد اون رو پویا کنید:
# systemctl enable NetworkManager
------------------------------
نصب gnome
# sudo pacman -S gnome gdm networkmanager network-manager-applet networkmanager-pptp
# systemctl enable NetworkManager
# systemctl enable gdm
-----------------------------------------
نصب kde
# sudo pacman -S kde
# sudo systemctl enable kdm
# pacman -S networkmanager kdeplasma-applets-networkmanagement networkmanager-pptp
-----------------------------
۱۷- خروج و ریبوت:
# exit
# reboot
بعد از ریبوت و وارد کردن نام کاربری و گذرواژه، دستور startx رو اجرا کنید.