تلاشی برای طراحی یک چینش بهینه تر برای صفحه کلید استاندارد فارسی؟!

[fzerorubigd]

خیلی زوده برای تغییر. یعنی هنوز داده های آماری کافی نیستن، فکر میکنم باید کمترین تغییرات صورت بگیره، در حقیقت این نظر شخصیه پس بهتره بگم به نظرم هنوز زوده که یه layout پیشنهاد بشه، فعلا نیاز به بررسی بیشتره.

[امید توانا]

در مورد اینکه تقارن خوبه یا بد نظری ندارم اما اگر جای جای چ و ش تغییر کنه بهتر نیست؟ با کیبوردبالا اگر به جای س در اشتباه تایپی ح تایپ بشه، شکل کلمه به هم می ریزه: آسان => آحان
اما اگر ش کنار س باشه و اشتباهی به جای س استفاده بشه، شکل کلمه به هم نمی ریزه و خواننده میتونه اشتباه رو تشخیص بده: آسان => آشان
برای ف و ق هم همین موضوع است: استفاده => استقاده، اگر تفاوت آمار ف و غ زیاد نیست بهتره چینش ف-ع-غ-ق به ع-غ-ف-ق تغییر کنه.
ردیف اولت چرا سیزده تا دکمه داره؟  اونجایی که ذ رو گذاشتی روی هر سه تا کیبورد من دنباله دکمه Enter  است! و بین backspace و دکمه +، من یک دکمه دارم که علامت پایپ (|) و بک-اسلش (\) روش چاپ شده (دکمه بک-اسپیس کوچکتر ساخته شده و جا برای دکمه بک-اسلش باز کرده)،‌اما تو عکس بالا این دکمه نیست!
برای محل ذ، هم کیبوردهایی که دکمه بک-اسلش کنار دکمه بک-اسپیس قرار گرفته و هم کیبوردهایی که دکمه بک-اسلش زیر بک-اسپیس قرار گرفته رو باید مد نظر داشت.
ژ بهتر نیست با ز همراه باشه تا با ر؟ به دکمه شیفت نزدیکتر میشه.

کلیدی که ذ بر روی اون قرار داره در طراحی‌های مختلف صفحه کلید در جایی که در شکل هست قرار داره و یا در ردیف خانه قبل از ریترن. البته من بیشتر مایل هستم که ذ هم با شیفت زده بشه و زیر ۸ کلید خانه قرار بگیره. باید نظرها رو بدونم. در مورد نزدیکی حروف مشابه من نظر موافقی ندارم. تا کی باید خواننده تاوان اشتباه تایپیست رو بده. ضمنن این قابلیت که خطاهای تایپ راحت‌تر دیده می‌شه بهتره. واسه همین هم هست که هر کتاب فارسی چاپ می‌شه چندین صفحه غلط‌نامه براش درست می‌کنن. اگر ف رو جابجا کنیم توازن به هم می‌خوره. تنها موردی که هست جای ع و غ هست که با توجه تئوری من برعکس قرار داده بودم (فراوانی ع ۴ برابر غ هست و جایی که الان غ نشسته خیلی بهتر از ع هست) ولی این کار باعث می‌شه که حدود ۲ درصد از فشار انگشت اشاره راست به انگشت اشاره چپ منتقل بشه، ولی مسافت رو کمی بهتر می‌کنه. برای ژ: کلیدهای شیفت‌دار بهتره زیر انگشت‌های خانه باشند، چون همینطوری هم یه شیفت براشون باید نگه داشته بشه، لااقل دیگه خودشون مسافتی رو طی نکنن. ضمنن بالای ز تو شکل تتویل قرار داره (صرفن جهت مشخص شدن).

[dr.b4ne]

من هم یه برنامه ساده با جاوا نوشتم یه فایل هم بهش داده که نتایج زیر رو برگردوند
د              664
ر              881
آ              59
م              451
ی              871
ب              235
ا              1371
س              243
ت              513
ن              594
ه              655
و              494
ل              160
ع              119
ف              196
ز              202
‬              285
ش              122
ح              107
خ              61
غ              6
چ              21
ک              152
ج              88
ط              87
گ              68
پ              96
ژ              84
ض              29
ظ              24
ذ              11
ق              61
ث              7
ئ              6
أ              1
ء              1

[abyz]

به نظرم اگه اطلاعات تایپ‌شده کمی وجود داره میشه با استفاده از سیستم‌های اپن سورسی شبیه PhantomJS و یا tika میشه متن‌های سایت‌های مختلف رو بصورت ساده در آورد و از اونها استفاده کرد. ما الان سایت‌های خبرگزاری‌های زیادی داریم که متن‌های استاندارد قابل قبولی رو به مخاطبانشون ارائه میدن و برای این کار ما میشه ازشون استفاده کرد.
اما در مورد بحث دقیق که جای فلان کلید خاص کجا باشه. حداقل من ترجیح میدم یه مدت با این کیبرد جدید کار کنم تا ببینم کارایی چطوره و آیا میشه جای کلید‌هایی رو عوض کرد یا نه. خیلی به بحث‌های قبل از تست به نظر من نمیشه اعتماد کرد.

[کیان]

@امید
می تونی برنامه رو طوری بنویسی که برای ۳۴ دکمه اصلی کیبورد، بهترین چینشی که ۳۴ کاراکتر اصلی (حروف الفبا+نیم فاصله+نقطه) می تونند داشته باشند تا مسافت روی یک متن مشخص مینیمم بشه رو محاسبه کنه؟ منظور از متن داده های آماری مربوط به فراوانی مربوط به هر حرف در یک متن مشخص است که به عنوان ورودی به برنامه داده بشه.
برنامه یاید ۳۴ فاکتوریل (!34=2.95232799x10³⁸) حالت ممکن رو محاسبه کنه، عدد مسافت طی شده برای !34 فاکتوریل حالت رو مقایسه کنه و سه تا چینشی که کمترین مسافت رو روی متن طی کردند در خروجی نمایش بده (ابرکامپیوتر می خواد؟)

[abyz]

آقا معمولا این تعداد حالت فجیع رو بایه الگوریتم عادی تست نمیکنن. از روش‌های هوش مصنوعی استفاده میکنن و به یه جواب خوب همگرا میشن.
نوشتن برنامه برای اینا هم سخت نیست.

ولی باید دقیقا مساله چیه و قرار با چه منظری حل بشه.

[امید توانا]

کار به همین سادگی نیست که متن از خبرگزاریها برداریم و استفاده کنیم. من از ایسنا و ایرنا یک متن بزرگ از موضوع‌های گوناگون درست کردم که اون رو هم تست می‌کنم، ولی متن‌ها نیاز به ویراستاری داره.(فاصله‌های اضافی حذف بشه، نیم‌فاصله رعایت بشه، ویرگول و نقطه‌گذاری مناسب شده باشه) تا جایی که تونستم متن‌ها رو بازنگری کردم ولی نهایتن اگر قرار باشه حاصل کار قابل اعتماد باشه باید روی متن‌های مشخص آزمایش بشه. چندین کتاب تایپ‌شدهٔ خوب خیلی مناسبه. من برای این کار از کتابهای «بوف کور، جاناتان مرغ دریایی، گزارش اقلیت، قلعهٔ حیوانات» استفاده می‌کنم، تنها به این دلیل که بین بیش از ۱۰۰ کتابی که پیدا کردم اینها خوب تایپ شده بودند و تلاش زیادی برای استاندارسازیشون لازم نبود. همچنین یک متن بزرگ از صفحه‌های ویکی‌پدیا برای چیزهای مختلف، متن جادی، متن منتخب از سایتی که بهزاد معرفی کرد، و متنی مخلوط از ایسنا و ایرنا از موضوع‌های گوناگون رو آزمایش می‌کنم. اینکه فقط گزارش کار بر روی متن‌های مشخص رو اعلام می‌کنم تنها به خاطر قابل تکرار بودن آزمایش برای دیگرانه؛ اگر نه که اگر به آمار تسلط داشته باشید امکان نداره در چنین متن‌های بزرگی حاصل کار خیلی تفاوت بکنه. نهایتن زیر ۵ درصد. همچنین حتی در صفحه کلیدهای انگلیسی هم آزمایش‌های مختلف روی متن‌های مختلف ممکنه چند درصدی بالا و پایین بشه. این زیاد اشکالی نداره. ایدهٔ من (که ایدهٔ کلی است و من هم از کارهای دیگران یاد گرفتم) از طراحی صفحه کلید این چندتاست:
۱- کم کردن فاصله کل طی شده
۲- نرمال کردن فشار وارده بر انگشتان (طبق الگوی مناسب جهانی)
۳- کم کردن ترکیب‌های برونگرا
۴- زیادکردن ترکیب‌های درونگرا
۵- کم کردن استفاده متوالی از یک انگشت
۶- کم کردن استفاده پشت‌سرهم از یک دست

ضمنن عوامل دیگه هم هست که باید مد نظر قرار گرفته بشه، مثل تجربه دووراک، که شکلی فضایی داره و عملن شکست خورد با اینکه استاندارد آمریکاست. البته شکست خورد به این معنی نیست که صفحه کلید بدیه، بلکه به این معنیه که اقبال عمومی بهش نشد. اگر نه که تفاوت دووراک، ورکمن و کلمک هم چند درصد بیشتر نیست و اصولن اگر کسی به یکی از اینها عادت کنه نیازی نداره که تغییرش بده چون کاملن جوابگو هست. ضمنن تقارن و آسون بودن یادگیری صفحه کلید هم شرطه،‌ نمیشه الگوریتم هوش مصنوعی نوشت که این کار رو انجام بده و هر کاراکتری رو هر جایی پخش کنه. ممکنه نسبت به یک متن بتونه بهینه رو پیدا کنه،‌ ولی ممکنه صفحه کلید اصلا مورد قبول واقع نشه.

[محمدرضا ح.]

بعضی از تاپیک های فروم هم به تصادف میشه انتخاب کرد و فراوانی کلمات رو از درونشون کشید بیرون . این هم فکر کنید که همه از کیبرد برای تایپ متون ادبی استفاده نمیکنند.

[کیان]

بعضی از تاپیک های فروم هم به تصادف میشه انتخاب کرد و فراوانی کلمات رو از درونشون کشید بیرون . این هم فکر کنید که همه از کیبرد برای تایپ متون ادبی استفاده نمیکنند.

اگر زبان مکالمه ملاک قرار بگیره، آمار ممکنه تکون اساسی بخوره:
را > رو
امد >‌ اومد
باشد > باشه
می شود > می شه
می روم > می رم
می گویی > می گی
خیلی از "ا"ها به "و" تبدیل میشه و "د"ها به "ه". "و" توی فعل ها حذف میشه.

[محمدرضا ح.]

بعضی از تاپیک های فروم هم به تصادف میشه انتخاب کرد و فراوانی کلمات رو از درونشون کشید بیرون . این هم فکر کنید که همه از کیبرد برای تایپ متون ادبی استفاده نمیکنند.

اگر زبان مکالمه ملاک قرار بگیره، آمار ممکنه تکون اساسی بخوره:
را > رو
امد >‌ اومد
باشد > باشه
می شود > می شه
می روم > می رم
می گویی > می گی
خیلی از "ا"ها به "و" تبدیل میشه و "د"ها به "ه". "و" توی فعل ها حذف میشه.

خب کماکان بعضی حروف ثابت هستند. از اونجایی هم که معمولا «و» «هـ» و امثالهم در متون ادبی/علمی/شعر هم کاربرد زیادی دارند میشه به نسبت کاربرد در محاوره عامیانه ، متون علمی (همیشه متون علمی بر ادبی مقدم هستند) ، متون ادبی و اشعار چینش درست و درمونی ازش استخراج کرد

[امید توانا]

مدتی سرحال نبودم و مدتی هم داشتم بررسی می‌کردم. ۲ نوع صفحه کلید معروف وجود داره: ANSI و ISO. شکلی از هر دو رو در اینجا می‌تونید ببینید. اولی بیشتر در آمریکا و هلند استفاده می‌شه و دومی در بیشتر کشورهای اروپایی، و حتی خود انگلستان استفاده می‌شه. اولی به ۱۰۱ کلیدی معروفه و دومی به ۱۰۲ کلیدی. برای فارسی صفحه ۱۰۲ کلیدی خیلی بهتره. چون کلیدها (به جز  کپس‌لاک که برای نیم‌فاصله بکار می‌رود) دقیقن ۳۵ کلید هستند که برای نشاندن ۳۲ حرف فارسی به همراه «نقطه» و «ویرگول» و «آ» کافیه. برنامه رو اصلاح کردم تا برای هر دو نوع صفحه کلید قابل استفاده باشه.

[کیان]

@امید
کی یک لایوت آزمایشی قابل نصب روی ویندوز و لینوکس میاد بیرون؟

[امید توانا]

@امید
کی یک لایوت آزمایشی قابل نصب روی ویندوز و لینوکس میاد بیرون؟

در حال طراحی یک چهارچوب جدید هستم که از قبلی بهتره و مناسب با صفحه کلید ISO هست. کمی کار داره هنوز. ولی سعی میکنم زودتر آماده‌اش کنم.

[MrAli]

البته من تا اونجا که می‌دونم طراحی صفحه کلید انگلیسی QWERTY بر اساس کم کردن سرعت تایپ بوده و نه افزایش سرعت و راحتی! برای همین نمی‌تونیم بگیم چون فلان حرف پر استفاده انگلیسی در فلان جا قرار داره پس فلان حرف پر استفاده فارسی هم باید در اونجا باشه.
دلیلش هم اینه که اون اوایل که دستگاه تایپ اختراع شده بود حروف رو به یه ترتیب دیگه‌ای روش چیده بودن (فکر کنم بر اساس ترتیب الفبا) اما به مرور که تایپیست‌ها سرعتشون رفت بالا دیگه دستگاه تایپ مکانیکی اون دوران پاسخگوی سرعت بالای تایپ نبود و هی گیر می‌کرد و زود مستهلک می‌شد برای همین اومدن ترتیب چینش صفحه کلید رو تغییر دادن تا تایپ کردن باهاش سخت‌تر بشه و بنابراین سرعت تایپ بیاد پائین و دستگاه خراب نشه! این بود که صفحه کلید QWERTY اختراع شد.
برای همین بنظر من شاید چیدن حروف به ترتیب الفبا هم خوب باشه.

[کیان]

برای همین بنظر من شاید چیدن حروف به ترتیب الفبا هم خوب باشه.

از توضیحات خودت (در پست بالا) چه طوری شد که این نتیجه گیری رو کردی؟