با سلام
چه اشکالی داره کارگردانان از فردا رایگان فیلم بسازند و بدهند اختیار مردم؟ مگه استیون کینگ و دهها نویسندهی دیگه کتاب ننوشتن و به رایگان در اختیار مردم نذاشتن؟ مگه ریدیوهد و صدها گروه موسیقی دیگه آهنگ نساختن و به رایگان در اختیار مردم نذاشتن؟ هر از گاه به «پایرتبی» سر میزنی؟ این هنرمندان معتقدند که نفس اثر هنری متعلق به مردمه و هنرمند بدون مردمش هیچ نیست. اونها فهمیدن که در نهایت این مردم هستن که باید از اثر هنری حمایت کنن، نه کمپانیهای بزرگ که از دسترنج دیگران ثروتاندوزی میکنن. مشکل شما اینه که دونیت کردن رو به عنوان اصلیترین روش درآمد در دنیای ازاد خیلی دست کم میگیری.
من با تمام این حرفها موافق هستم، ولی به عنوان شخصی که در خارج از ایران و جایی که قوانین کپیرایت کاملا اعمال میشه یک شرکت دارم و کپیرایت رو در زندگی روزانهام تجربه میکنم، می خوام ببینم شما با چنین مشکلاتی بدون کپیرایت چطور برخورد میکنید.
۱) من یک کتاب به صورت آزاد مینویسم و در سایتم قسمتی برای Donate میذارم. حالا یک شرکت معروف و بزرگ دیگه کتاب منو بر میداره و انتشار میده و میفروشه و سود خیلی زیادی هم به دست میاره. از طرف دیگه، چون شرکت بزرگی هست، بقیه فکر میکنند که من اون کتاب رو کپی کردم. الان با توجه به وجود قانون کپیرایت من میتونم از این شرکت شکایت کنم و دولت هم از من حمایت میکنه. اگر کپیرایت نباشه، با توجه به وکیلهای قدرتمندی که یک شرکت بزرگ خواهد داشت، من بازنده هستم. الان کپیرایت به من کمک میکنه یا اون شرکت؟ و اینکه بدون کپیرایت شما چیکار میکنید؟
۲) من یک عکس میگیرم و در سایتم میذارم، بعد این عکس بدون اجازه من توسط گروههای مخالف فکری من استفاده میشه (مثلا برای ترویج ازدواج با دختران زیر ۱۸ سال که در تعدادی از کشورها ممنوع نیست). از اونجایی که این سایت در اون کشور خاص ممنوع نیست، نمیشه سایت رو پایین آورد، ولی با توجه به قانون جهانی کپیرایت، من میتونم اعلام Copyright Infringement بکنم و عکس من باید از اون سایت حذف بشه. خوب اگر کپیرایت وجود نداشت، با توجه به اینکه اینکار در کشور توسعهدهنده سایت کاملا مجازه، شما چیکار میکردید؟
۳) شرکت مایکروسافت رتبه ۱۷ رو در توسعه کرنل لینوکس داره (لینک). اگر کپیرایت وجود نداشت، مایکروسافت نیازی هم نداشت که کدی برای لینوکس بفرسته! فکر میکنید اگر کپیرایت نبود، باز هم مایکروسافت اینکار رو میکرد؟
پاسخ سوال اول شما در خود جامعهی نرمافزار آزاد وجود داره. شما اگر برنامهای رو آزاد منتشر کنید حتی خیلی کوچک، اگر در توزیعهای بزرگ هم استفاده بشه باز هم شما مالک آن هستید و هیچکسی حق شما رو پایمال نمیکنه.
اینکه در جامعهی فعلی این اتفاق که شما میگید میافته دقیقا بر میگرده به مشکلی که کپیرایت ایجاد کرده و اون دور شدن هر چه بیشتر تولیدکننده و جامعه از یکدیگره. جامعه براش مهم نیست که چه کسی تولیدکننده است و فقط هرکی که محصولی رو میفروشه، تولیدکننده فرض میکنه.
اما در جامعهی نرمافزار آزاد، جامعه به دنبال تولیدکنندهی اصلی میگرده و هرچقدر که محصول براش مفید بود و در توانش بود به تولیدکننده کمک میکنه.
مثلا شما که شرکت داری و از یک محصول درآمد کسب میکنی یه مقدار به تولیدکننده کمک میکنی و من هم که کاربری شخصی از یک محصول دارم و به اندازهی شما درآمد ندارم از اون محصول یک مقدار.
حالا کدام سیستم از نظر شما کاراتر هست؟ حرف شما درسته ولی شرایط فعلی رو کپیرایت و شرکتهای سودجوی انحصاری بوجود آوردن.
اگر کپیرایت نکتهی درستی داشته باشه فقط و فقط حفظ نام تولیدکنندهی اصلی محصول است اما دلیلی نداره تا تمام حقوق تولید رو انحصارا به تولیدکننده بده.
در مورد سوال دوم شما هم هر محصولی که الان تولید میشه توسط افراد زیادی استفاده میشه و نمیشه مشخص کرد که فقط افرادی از اون استفاده کنن که من دوست دارم.
سوال سوم شما چند بخش دارهک
۱- مایکروسافت به خاطر کپیرایت کرنل رو توسعه نمی ده بلکه به خاطر اجبار در سازگاری با سرورها و شبکههای گنویی که ویندوز باید باهاشون تعامل داشته باشه این کار رو انجام می ده. در مورد متنباز بودنش هم باید دقت کنی که اگر غیر از این باشه جامعه نرمافزار آزاد چجوری میتونه اون رو توسعه بده و مثلا باگهاش رو رفع کنه؟
۲- اگر کپیرایت نبود مایکروسافت از تمام کدهای آزاد در سیستمعاملش استفاده میکرد. شما باید مدتها تبلیغات به نفع کپیرایت و تاثیرش روی مردم رو در نظر بگیری.
همین الان جامعهی نرمافزار آزاد چقدر با افرادی که بیرون این سیستم هستند تفاوت داره؟ ما وقتی مجبور نیستیم هم به تولیدکنندگان کمک میکنیم اما جامعهی بیرون از نرمافزار آزاد وقتی محصولی رو بتونه بدون پرداخت هزینه استفاده کنه اصلا به تولیدکنندهش فکر هم نمیکنه.
مشکلات فکری که کپیرایت در جامعه ایجاد کرده به حدی عمیق هست که به این راحتی نمیشه درستش کرد اما بحث بر سر اینه که دیگه خرابترش نباید کرد.
امیدوارم تونسته باشم کمکت کنم
یا علی